Щапхъэ зытрах егъэджакIуэ

Къаскъулхэ Владимиррэ СэIихьэтрэ япхъу Iэсият зэрысабийрэ егъэджакIуэ IэщIагъэм щIэхъуэпсырт. Нэхъуеиншэу, фIэгъэщIэгъуэну сыт хуэдэ предметри курыт школым щиджырт, атIэми псоми къахигъэщхьэхукIырт адыгэбзэмрэ литературэмрэ. А пред­метхэмкIэ егъэджакIуэ хъуну гурылъ зыщIа Iэсият и хъуэпсапIэр зригъэхъулIащ, и чэзур къэсри.
Iэсият Дзэлыкъуэ щIыналъэм хыхьэ Совхознэ жылэм къыщалъхуащ. Щlалищым я еплlанэр пщащэ цlыкlуу къыщыщlэкlым адэ-анэр хуабжьу щыгуфlыкlахэщ. ЕхъулIэныгъэфIхэр иIэу 1985 гъэм курыт еджа­пIэр къиухри, егъэджакIуэхэр щагъэхьэзыру Налшык дэт училищэм щIэтIысхьащ. 1988 гъэм Iэсият ари фIы ды­дэу къиухри, щалъхуа къуажэм и курыт школым егъэджакIуэу щылэжьэну уващ. А илъэсми ар Къармэхьэб­лэ дэс Багъхэ я унагъуэ ихьащ. Мы зэманым Iэсият ­Къармэхьэблэ дэт курыт еджапIэ №3-м щыIэщ.
- ЕгъэджакIуэ IэщIагъэр хуабжьу гъэщIэгъуэнщ, - и гупсысэхэмкIэ къыддогуашэ Iэсият. - Апхуэдэуи ар гу­гъущ. Куэдым яхузэфIэкIыркъым егъэджакIуэ хъуну. Абы щхьэкIэ ар уи лъым хэту укъалъхун хуейщ. Гугъуехь псори пщхьэщокIыж, щIэблэм щIэныгъэ куу бгъэдэлъу къэбгъэхъуа нэужь. Нэмыцэ усакIуэ Iэзэ Гёте зэрыж­иIауэ, «щIэныгъэ зыбгъэдэлъ цIыхур щIэнгъуазэ пэ­лъы­тэщ». Насыпкъэ-тIэ, щIэнгъуазэ пэлъытэу къэбгъэхъуа сабийр?
Iэсият нобэми гуапэу игум илъщ къуажэ курыт школым щезыгъэджахэр. Абы зэрыжиIэмкIэ, Совхознэм дэт курыт школым егъэджакIуэ лъэщхэр дапщэщи хуэщщ. Апхуэдэхэщ абы и япэ егъэджакIуэу щыта Къаскъул Еленэ, адыгэбзэмрэ литературэмрэ езыгъэджа Нэхущ Светланэ, класс унафэщIу иIа, физкультурэмкIи езыгъэджа Мэшыкъуэ МутIэлэмис. Абы и фIыгъэщ пщащэ цIыкIур еджэным къыдэкIуэу волейболми дихьэхауэ зэрыщытари, щытхъу тхылъхэри волейбол зэпеуэхэм мызэ-мытIэу къызэрыщратари. ЕджапIэм дэлъ лэжьыгъэ псори къызыхуэтыншэу къызэригъэ­пэ­щырт школ унафэщIу щыта Махуэ Борис.
Илъэс 30-м щIигъуауэ егъэджакIуэу лажьэ Iэсият езым и методикэфI, Iуэху зехьэкIэ пэрыт иIэжщ. Ап­хуэдэу абы сабийхэм хьэрф зэгуэтхэр щаригъэджкIэ дэIэпыкъуэгъу лъэщ ещI усэ кIэщI цIыкIухэр. Ахэр гукIэ зэзыгъащIэ еджакIуэ цIыкIухэм нэхъ тыншу къащтэ щIэныгъэр. Куэдым щапхъэ зытрах Iэсият и нэIэм щIэт сабийхэр адрейхэм къахощ зыхэщIэгъуэу усэхэм, тхыгъэхэм къызэреджэмкIи. 
- ЩIэблэр анэдэлъхубзэм пщIэ хуащIу къэгъэхъупхъэщ, - жеIэ егъэджакIуэм. - Си гъэсэнхэм а фIыгъуэр яIурылъщ. АдыгэбзэкIэ екIуэкI зэпеуэ зэмылIэужьы­гъуэ­хэм я утыкухэм къохьэ, ябгъэдэлъ щIэныгъэфIыр къагъэлъагъуэу. Сэ садолажьэ Хьэтlохъущокъуэ Къазий и цlэр зезыхьэ Адыгэбзэ хасэм. Абы къызэри­гъэ­пэщ «Джэгурэш» зэпеуэм си еджакlуэ цlыкlухэм ехъу­лlэныгъэфlхэр къыщахь.
Къимыдэкlэ, Iэсият иригъаджэхэр «Iущхэмрэ Iущы­цэхэмрэ» джэгу-зэпеуэ лlэужьыгъуэми хэтщ. Апхуэдэу абыхэм язогъащIэ лъэпкъ шхыныгъуэхэм я пщэфIыкIэр. 
Iэсият унагъуэ дахи и щIыбагъ къыдэтщ. Абырэ и щхьэгъусэ Русланрэ щIалищ зэдапIащ: Аслъэн, Ад­мир, Альберт сымэ. Ахэр псори спорт Iуэху щыхуеджащ ­КъБКъУ-м, IэщIагъэлI хъуауэ, щIэблэр узыншэу, къа­рууфIэу къэгъэхъуным толажьэ.